Ulu Cami’nin Altında Kilise Mi Var?

Urfalı Yazar Ahmet Cihat Kürkçüoğlu, Şanlıurfa Ulu Cami'nin altında kilise altında kilise kalıntılarının olduğunu belirtti. Ulu Cami'nin altında kilise var mı?

ulu cami 3
Urfalı Yazar Ahmet Cihat Kürkçüoğlu, Şanlıurfa Ulu Cami’nin altında kilise altında kilise kalıntılarının olduğunu belirtti. Kürkçüoğlu, Camide arkeolojik kazıların yapılması önerisinde bulundu.
 
Urfalı Yazar Ahmet Cihat Kürkçüoğlu, yaptığı araştırmalar neticesinde bir Şanlıurfa Ulu Cami’nin altında kilise kalıntılarının olduğunu belirtti. Kürkçüoğlu, camide arkeolojik kazıların yapılması gerektiğini ifade etti.
 
Kürkçüoğlu, araştırmaları neticesinde Ulu Cami’ye ait eski yıllarda çekilen görüntüleri paylaşarak şu açıklamada bulundu;
“Urfa turizmi için çok önemli bir öneri:

Mar Stefanos (Aziz Stefanos) Kilisesinin (Kızıl Kilise) Mahzen ve Katakompu Urfa Ulu Camii’nin altında. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından cami iç mekânında ve avlusunda Jeoradar taraması yaptırılarak aziz Stefanos Kilisesi’nin mahzen/katakomp kalıntılarının tespit edilmesi ve buna göre camide arkeolojik kazıların yapılarak kalıntıların açığa çıkarılması Urfa turizmine önemli katkılar sağlayacaktır.
 
Urfa Ulu Camii’nin, Urfa Piskoposu Aziz Rabbula tarafından eski bir sinagogun üzerine miladi 435 yılında inşa edilen, kırmızı mermer sütunlarının çok olması nedeniyle “Kızıl Kilise” olarak da adlandırılan Aziz Stefanos Kilisesi’nin yerine inşa edildiği bilinmektedir.
 
Caminin, kilisenin avlusuna mı, yoksa esas mekânı üzerine mi inşa edildiği konusuna açıklık getirmek için 1979 yılında Müze Müdürü Osman Öçmen başkanlığında benim de Sanat Tarihçi Müze Asistanı olarak katıldığım bir araştırma kazısı yapıldı.
ulu cami
Camiin güney duvarı ortaları altında bir kemer izinden hareketle yapılan bu kazıda, kuzeye doğru uzayan ve kiliseye ait olduğu anlaşılan 6-7 metre uzunluğunda bir koridor ortaya çıkarıldı. Sonradan örüldüğü anlaşılan bir duvarla kesilen bu koridorun devam ettiği, sağa ve sola ayrılarak kilisenin mahzenine ve katakompuna (yeraltı mezar odalarına) açıldığı tahmin edildi. Buna göre, camiin kilisenin esas mekânı üzerine inşa edilmiş olacağı fikri ağırlık kazandı.
 
1915 yılında Urfa’daki Ermeni isyanında isyancılar daha fazla silah alabilmek için Ulu Camii’nin bodrumunda bulunan değerli halıları gizlice alıp Halep’te satmışlar ve bu parayla da ağır silahlar satın almışlardır. (Kaynak: Halil Özşavlı., URFA ERMENİLERİ/Sosyal, Kültürel ve Siyasi Hayat, Gazi Kitabevi, Akara, 2013, sayfa 85.)
ulu cami 1
Bu bilgiden Aziz Stefanos Kilisesi’nin mahzeninin (bodrum) 1915 yılında caminin deposu olarak kullanıldığı, ancak burasının sonradan kapatıldığı anlaşılmakta, bu deponun girişinin ise nereden olduğu maalesef bilinmemektedir.
Ayrıca 1979 yılında caminin batı duvarı ortalarında görülen, bugün kaldırım altında kalan girişi kapatılmış kemerden de caminin altına inildiği anlaşılmaktadır.
ulu cami 2

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu