Geçen hafta Urfa’nın çeşitli bölgelerinde etkili olan dolu yağışı fıstık ağaçlarının kabuk, dal, sürgün, yaprak ve meyvelerine zarar verdi. Harran Üniversitesi Rektörü Mehmet Sabri Çelik, Hastalığın bitkiye zarar vermeden ve yaraların hızlı kapanması için HRÜ’den Prof. Dr. M. Ertuğrul Güldür’ün çözümünü yayınladı.
Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M. Ertuğrul Güldür’ün fıstık ağaçlarındaki hastalığın çözümü için kaleme aldığı yazı;
Dolu, bitkilerin farklı gelişme dönemlerinde büyüklüğüne ve çarpma şiddetine göre çiçek, meyve, yaprak, sürgün, dal ve gövdelerde zararlara neden olabilmektedir. Geçtiğimiz hafta Güneydoğu Anadolu bölgesinde meydana gelen şiddetli dolu yağışından sonra ekinler kadar meyve ağaçları da büyük zararlar gördü ve üreticiler büyük kayıplara uğradı.
Ülkemizin en büyük fıstık üretim alanlarına sahip Güneydoğu Anadolu bölgemizde dolu, ağaçların yapraklarında, meyvelerinde, ince dal ve sürgünlerinde yaralanmalara neden olmuş, meyve salkımı, meyve ve yaprakta dolu zararı oluşmuştu. Ardından meyveler üzerinde sakız oluşumu gerçekleşmişti. Bu zararların azaltılmasına yönelik Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nce birtakım araştırmalar yapılıyordu. Uzun süren çalışmalar, sonuçlarını vermeye başladı.
Ziraat Fakültesi öğretim elemanlarınca dolu yağışından etkilenen ağaçlar ilaçlanarak koruma altına alındı. Antepfıstığı meyvelerinde ilaçlamadan beş gün sonra yara yerlerinde hızlı kuruma ve sakızlanma azalması tespit edildi.
Konu ile ilgili açıklamada bulunan Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ertuğrul Güldür; “Dolu yağışından sonra, ağaçkabukları, fidan dal ve sürgünlerinin kabukları yırtılır, parçalanır veya ezilir. Yapraklar yaralanır veya bitkiden kopabilir. Meyvelerin kabukları parçalar şeklinde soyulur, ezilir veya yaralanır. Meyvenin ince dal ve sürgünleri ile çiçek salkımları tamamen veya kısmen bağlantı yerlerinden kopabilir.
Bu şekilde bitkide oluşan yara yerleri, mantar ve bakteriyel patojenlerin bitkide hastalık oluşturmasında bitkiye giriş yerlerini oluşturur. Ayrıca Antepfıstığı ağacı, yaralanmalar sonucunda yara yerlerinde sakız oluşturur. Sakız oluşturma bitkinin yara yerini kapatma için meydana gelen bir savunma biçimidir. Bu nedenle bitkiler yaralandığında kendilerini hastalık ve zararlılardan savunmak için ilave bir enerji harcarlar. Bu durum antepfıstığı meyvelerinin gelişimini ve iç doldurmasını yavaşlatır.
Bu nedenle dolu zararından sonra bitkilere acil olarak yardım etmemiz gerekir. Öncelikle yara yerlerinden hastalık etmenlerinin girişini engellemek ve yara yerlerinin kapanması için zarar görmüş yerlerde hızlı bir kurumanın sağlanması gereklidir.
Dolu zararından sonra yaralanma yerlerinden hastalık etmenlerinin girişini engellemek, sakızlanmayı azaltmak ve yara yerlerinin hızlı kurumasını sağlamak için, bitkilerin: 100 litre suya; %70 Thiophanate-Methyl= 60 gr ve %8o Mikronize kükürt=200gr dozlarında pestisit koyularak dolu zararından hemen sonra ilaçlanması gereklidir. Bu arada belirtmemiz gerekir ki Thiophanate -methyl Elma, Armut, Ayva, Vişne, Kiraz, Şeftali, Bağ, Şekerpancarı, Hıyar ve Kavunda ruhsatlı bir etken maddedir. Antepfıstığında ruhsatı bulunmamaktadır.
Dolu zararından sonra ilaçlanan antepfıstığı meyvelerinde ilaçlamadan beş gün sonra yara yerlerinde hızlı kuruma ve sakızlanmanın azalmasını tespit ettik. Bu şekilde üreticilerimizin ürün kalitesini iyileştirmeyi amaçladık. Aynı zamanda ülke ekonomisi için faydalar sağlayacağı kanaatindeyiz” diye konuştu.
Fıstığın yanısıra farklı bahçe bitkilerinin üretimi, gelişmesi veya zararlılara karşı korunmaları konusunda üreticilere her türlü desteği vermeye hazır olduklarını belirten Prof. Dr. Mehmet Ertuğrul Güldür; “Bu çalışmanın yürütülmesinde yardım ve desteklerini esirgemeyen Harran Üniversitesi Rektörlüğüne, Ziraat Fakültesi Dekanlığına ve Bitki Koruma Bölümüne teşekkür ederim” dedi.
